Yıldırımdan korunma tesisatları, binaları ve yapıları yıldırım çarpmalarından kaynaklanabilen zararlardan korumak amacıyla tasarlanan sistemlerdir. Yıldırım düşmesi, yapılar üzerinde ciddi hasarlara, yangınlara ve elektrikli ekipmanların bozulmasına yol açmaktadır. Aynı zamanda bu riskleri minimize etmek için uygun yıldırımdan korunma sistemlerinin kurulması ve düzenli bakımının yapılması gereklidir.

Yıldırımdan Korunma Tesisatları Bileşenleri

Yıldırımdan korunma sistemleri, genel olarak iki ana bileşen içermektedir.

Harici Yıldırımdan Korunma Sistemi:

Harici yıldırımdan korunma sistemleri, doğrudan yıldırım çarpmasının fiziksel etkilerinden yapıyı korur. Ayrıca bu sistemler, üç temel bileşenden oluşur:

Yakalama Uçları (Paratonerler, Faraday Kafesi ): Yıldırımın yapıya zarar vermeden önce belirli bir noktada yakalanmasını sağlar. Bu uçlar, yapının en yüksek noktalarına yerleştirilmektedir.

İletkenler: Yakalanan yıldırım akımını güvenli bir şekilde toprağa ileten bakır veya alüminyum iletkenlerdir.

Topraklama Sistemi: Yıldırımın güvenli bir şekilde toprağa aktarılmasını sağlayan bu sistem, genellikle düşük topraklama direncine sahip olmalıdır. Direncin düşük olması, yıldırımın etkilerini hızlıca toprağa iletmeyi sağlar.

Dahili Yıldırımdan Korunma Sistemi:

Elektronik cihazları yıldırım darbelerinin oluşturabileceği aşırı gerilimlerden koruyan sistemdir. Parafudr adı verilen cihazlar, bu gerilimleri güvenli seviyelere indirir ve cihazların zarar görmesini engeller.

Yıldırımdan Korunma Tesisatı Paratoner Periyodik Kontrolü

Söz konusu sistemlerinin etkinliğini sürdürebilmesi için düzenli bakım ve kontrol işlemleri şarttır. Bakımın önemi, sistemin zamanla yıpranması, hava koşullarının etkisi ve elektriksel bağlantıların zayıflaması gibi faktörlerden kaynaklanır.

Görsel Denetim:

Yıldırımdan korunma sistemlerinde ilk adım, düzenli görsel denetimdir. Bu denetimde, yakalama uçlarının, iletkenlerin ve topraklama sisteminin fiziksel bütünlüğü kontrol edilmektedir. Aşınma, paslanma veya kırılma gibi durumlar varsa, bu sorunlar hemen giderilmelidir.

Topraklama Direnci Ölçümü:

Topraklama sisteminin verimli çalıştığından emin olmak için yılda en az bir kez topraklama direnci ölçümü yapılmalıdır. Genellikle 10 ohm’un altında bir direnç değerine sahip olması beklenmektedir. Yüksek direnç, sistemin yıldırımı etkili bir şekilde toprağa iletemeyeceği anlamına gelir ve bu da güvenlik risklerini artırır.

Parafudur Periyodik Kontrolü:

Parafudur cihazlarının periyodik olarak kontrol edilmesi gerekir. Parafudurlar aşırı gerilimleri sınırlar, ancak kullanıldıkça performansları azalabilir. Aşırı gerilim darbelerine karşı etkinliklerini yitiren parafudurlar, yenilenmelidir.

Bağlantı ve Muayene Klemensi Kontrolleri:

Yıldırımdan korunma tesisatındaki tüm elektriksel bağlantıların sıkılığı düzenli olarak kontrol edilmelidir. Gevşek bağlantılar, sistemin işlevini kaybetmesine ve yıldırımın yapıya zarar vermesine neden olabilir.

Harici ve dahili sistemler birlikte çalışarak, yapının hem fiziksel hem de elektriksel güvenliğini sağlar. Bu sistemlerin etkinliğinin sürdürülmesi için düzenli bakım ve kontrol işlemleri ihmal edilmemelidir. Özellikle topraklama direnci ölçümleri ve bağlantı kontrolleri yılda en az bir kez yapılmalı, parafudurlar ise işlevlerini yitirdiğinde değiştirilmelidir.